Σε συνέχεια τοῦ ἄρθρου γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ γλώσσα. Ἐπειδὴ προσπαθοῦν νὰ ὑποβαθμίσουν τὴ γλώσσα μας καὶ νὰ μᾶς πείσουν ὅτι ἡ νέα Ἑλληνικὴ δὲν ἔχει καμία σχέση μὲ τὰ ἀρχαία παραθέτω λέξεις ποὺ συναντᾶμε στὰ ἔργα τοῦ Ὁμήρου ποὺ τὶς χρησιμοποιοῦμε καθημερινὰ ἀλλὰ δὲν τὶς γνωρίζουμε. Ποιὰ Ἑλληνικὴ λέξη εἶναι ἀρχαία καὶ ποιὰ νέα; Γιατί μία Ὁμηρικὴ λέξη μᾶς φαίνεται δύσκολη καὶ ἀκαταλαβίστικη; Γιὰ τοῦ λόγου τὸ ἀληθὲς θὰ ἀναφέρομε μερικὰ παραδείγματα γιὰ νὰ δοῦμε ὅτι ἡ Ἀρχαία Ἑλληνικὴ γλώσσα ὄχι μόνο δὲν εἶναι νεκρή, ἀλλὰ εἶναι ὁλοζώντανη.
Αὐδὴ εἶναι ἡ φωνή. Σήμερα χρησιμοποιοῦμε τὸ ἐπίθετο ἄναυδος.
Ἀλέξω στὴν ἐποχὴ τοῦ Ὁμήρου σημαίνει ἐμποδίζω, ἀποτρέπω. Τώρα χρησιμοποιοῦμε τὶς λέξεις ἀλεξίπτωτο, ἀλεξίσφαιρο, ἀλεξικέραυνο ἀλεξήλιο, Ἀλέξανδρος κ.τ.λ.
Μὲ τὸ ἐπίρρημα τῆλε ἐννοοῦσαν μακριά, ἐμεῖς χρησιμοποιοῦμε τὶς λέξεις τηλέφωνο, τηλεόραση, τηλεπικοινωνία, τηλεβόλο, τηλεπάθεια κ.τ.λ.
Λάας ἢ λᾶς ἔλεγαν τὴν πέτρα. Ἐμεῖς λέμε λατομεῖο, λαξεύω.
Πέδον σημαίνει ἔδαφος, τώρα λέμε στρατόπεδο, πεδινός.
Τὸ κρεβάτι λέγεται λέχος, ἐμεῖς ἀποκαλοῦμε λεχώνα τὴ γυναίκα ποὺ μόλις γέννησε καὶ μένει στὸ κρεβάτι.
Δέρκομαι σημαίνει βλέπω καθαρά, παρατηρῶ. Σήμερα λεμὲ ὀξυδερκής.
Πόρο ἔλεγαν τὴ διάβαση, τὸ πέρασμα, σήμερα χρησιμοποιοῦμε τὴ λέξη πορεία.
Φρὴν εἶναι ἡ λογική. Ἀπὸ αὐτὴ τὴ λέξη προέρχονται τὸ φρενοκομεῖο, ὁ φρενοβλαβής, ὁ ἐξωφρενικός, ὁ ἄφρων.
Δόρπος, λεγόταν τὸ δεῖπνο, σήμερα ἡ λέξη εἶναι ἐπιδόρπιο. Λῶπος τὸ ἔνδυμα. Τώρα αὐτὸν ποὺ μᾶς ἔκλεψε τὸν λέμε λωποδύτη.
Ὕλη ὀνόμαζαν ἕνα τόπο μὲ δένδρα, ἐμεῖς λέμε ὑλοτόμος.
Τὸν θυμὸ τὸν ἀποκαλοῦσαν χόλο. Ἀπὸ τὴ λέξη αὐτὴ πῆρε τὸ ὄνομά της ἡ χολή, μὲ τὴν ἔννοια τῆς πίκρας. Λέμε ἐπίσης αὐτὸς εἶναι χολωμένος.
Νόστος σημαίνει ἐπιστροφὴ στὴν πατρίδα. Ἡ λέξη παρέμεινε ὡς παλινόστηση, ἢ νοσταλγία.
Ἄλγος εἶναι ὁ σωματικὸς πόνος, ἀπὸ αὐτὸ προέρχεται τὸ ἀναλγητικό.
Τὸ βάρος τὸ ἀποκαλοῦσαν ἄχθος, σήμερα λέμε ἀχθοφόρος.
Ὁ ρύπος, δηλαδὴ ἡ ἀκαθαρσία, ἐξακολουθεῖ καὶ λέγεται ἔτσι ρύπανση.
Ἀπὸ τὴ λέξη αἰδὼς (ντροπὴ) προῆλθε ὁ ἀναιδής.
Πέδη, σημαίνει δέσιμο καὶ τώρα λέμε πέδιλο. Ἐπίσης χρησιμοποιοῦμε τὴ λέξη χειροπέδες.
Ἀπὸ τὸ φάος, τὸ φῶς προέρχεται ἡ φράση φαεινὲς ἰδέες.
Ἄγχω, σημαίνει σφίγγω τὸ λαιμό, σήμερα λέμε ἀγχόνη. Ἐπίσης ἄγχος εἶναι ἡ ἀγωνία ἀπὸ κάποιο σφίξιμο, ἢ ἀπὸ πίεση.
Βρύχια εἶναι τὰ βαθιὰ νερά, ἐξ οὐ καὶ τo ὑποβρύχιο.
Πυρ είναι η φωτιά. Σήμερα χρησιμοποιούμε τις λέξεις πυρκαγιά, πυροσβέστης, πυρόσβεση.
Η λέξη φωρ που σημαίνει κλέφτης έχει χαθεί. Λέμε όμως τηνν έκφραση ‘’ επ αυτοφώρω’’.
Ὑπάρχουν λέξεις, ἀπὸ τὰ χρόνια του Ὁμήρου, ποὺ ἐνῶ ἡ πρώτη τους μορφὴ μεταβλήθηκε – ἡ χεὶρ ἔγινε χέρι, τὸ ὕδωρ νερό, ἡ ναῦς ἔγινε πλοῖο, στὴ σύνθεση διατηρήθηκε ἡ πρώτη μορφὴ τῆς λέξεως.
Ἀπὸ τὴ λέξη χεὶρ ἔχουμε: χειρουργός, χειριστής, χειροτονία, χειραφέτηση, χειρονομία, χειροδικῶ κ.τ.λ. Ἀπὸ τὸ ὕδωρ ἔχομε τὶς λέξεις: ὕδρευση ὑδραγωγεῖο, ὑδραυλικός, ὑδροφόρος, ὑδρογόνο, ὑδροκέφαλος, ἀφυδάτωση, ἐνυδρεῖο, κ.τ.λ.
Ἀπὸ τὴ λέξη ναῦς ἔχουμε: ναυπηγός, ναύαρχος, ναυμαχία, ναυτικός, ναυαγός, ναυτιλία, ναύσταθμος, ναυτοδικεῖο, ναυαγοσώστης, ναυτία, κ.τ.λ.
Δὲν ὑπάρχουν ἀρχαῖες καὶ νέες Ἑλληνικὲς λέξεις, ἀλλὰ μόνο Ἑλληνικές. Πρέπει να αγαπήσουμε τη γλώσσα μας, να τη διαφυλάξουμε και να τη μεταφέρουμε αυτούσια στις επόμενες γεννιές σε πείσμα όσων μεθοδικά προσπαθούν με μανία να την καταστρέψουν και να την εξαφανίσουν.
Του Χρήστου Παπακώστα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου